تداوم جنگ سرد ابرقطعه‌سازان و حذف واحدهای تولیدی کوچک

اتوپارت پرس: قطعه‌سازی ایران هم این روزها مانند خودروسازی، اوضاع و احوال مناسبی ندارد. در حالی که بزرگان صنعت قطعه درگیر جنگ سرد با یکدیگرند، واحدهای کوچک و ضعیف به‌دلیل فشارهای غیر‌مستقیم ناشی از تحریم و همچنین مشکلات داخلی اقتصاد، در مسیر حذف قرار گرفته‌اند.

اگرچه گزینه ادغام نیز همواره در این سال‌ها به‌عنوان یک راهکار در راستای بهبود اوضاع قطعه‌سازی کشور مطرح بوده، ‌با این حال به گواه خود قطعه‌سازان، فعلا فرهنگ آن جا نیفتاده و نمی‌توان خیلی روی این مساله حساب باز کرد. به‌عبارت بهتر، ادغام قطعه‌سازان در شرایطی که جنگ سرد میان بزرگان صنعت قطعه رخ داده و پای انحصارطلبی در میان است، احتمالی بسیار ضعیف محسوب می‌شود، چه آنکه ابزار آن اصلا فراهم نیست. بنابراین ازآنجا که خود قطعه‌سازها و به‌عبارت بهتر، غول‌های این صنعت اغلب انحصارطلب هستند و می‌خواهند خود نفر اول در تامین قطعات باشند و به تبع آن، میلی به ادغام ندارند، یکپارچگی در قطعه‌سازی (در قالب ادغام) حداقل به این زودی‌ها رخ نخواهد داد.

در ایران اما داستان چیز دیگری است؛ نه اینکه تی‌یروان نباشد، هست، اما کم است و از طرفی، شرایط جامع و کاملی را که تی‌یروان‌ها باید داشته باشند، ندارند. در یک نگاه کلی، دو فرق بزرگ میان تی‌یروان‌ها در ایران و جهان وجود دارد که اولی به «درجه تمرکز» آنها برمی‌گردد و دومی با نوع ارتباط با خودروسازان مرتبط است. در باب بحث «درجه تمرکز»، تفاوت به این شکل است که تی‌یروان‌های خارجی، قطعه‌سازان مرتبط با حوزه فعالیت‌شان را گرد خود جمع می‌کنند، اما در ایران با پراکندگی واحدهای قطعه‌سازی مواجه هستیم.

به‌عنوان مثال، تی‌یروانی که در ایران در حوزه برق و الکترونیک فعالیت می‌کند، حتما با تمام قطعه‌سازان مرتبط، ارتباط ندارد و برخی از آنها (قطعه‌سازان کوچک‌تر) با دیگر تی‌یروان‌ها نیز کار می‌کنند. در واقع اصل ارتباط خوشه‌ای که همه قطعه‌سازان متخصص در یک حوزه خاص، با یکدیگر فعالیت کنند، در قطعه‌سازی ایران رعایت نمی‌شود. البته ارتباط خوشه‌ای میان تی‌یروان‌ها و زیرمجموعه‌هایشان وجود دارد، منتها این خوشه‌بندی در قالب همکاری مشترک و متمرکز (به گونه‌ای که همه قطعه‌سازان فعال در یک حوزه خاص گرد هم باشند) به چشم نمی‌آید. فرق دوم اما اینجاست که قطعه‌سازان تی‌یروان ایرانی تقریبا هیچ سهمی در طراحی محصول خودروسازان ندارند و معمولا تنها نقش «یک تامین‌کننده» را برای آنها بازی می‌کنند.

در مجموع، نتیجه سیستم معیوبی که در زنجیره خودروسازی کشور وجود دارد، این شده که بیشتر قطعه‌سازان همواره به خودروسازها وابسته و از آنها طلبکارند و خودروسازان نیز گاهی مجبورند در مقابل ابرقطعه‌سازان (همان به اصطلاح تی‌یروان‌ها) کوتاه بیایند. هرچند در مجموع این خودروسازان هستند که دست بالا را در مقابل قطعه‌سازان دارند، با این حال برخی تی‌یروان‌ها از این قاعده مستثنی هستند و درجه نفوذشان در صنعت خودرو بسیار بالا است. این دست قطعه‌سازان که اتفاقا انحصارطلب نیز هستند، حکم بازیکن آزاد در زمین فوتبال را دارند، چه آنکه تقریبا هیچ قید و بندی را نمی‌پذیرند و حتی ابایی از واردات قطعه در پوست تولید داخل نیز ندارند.

(0 لایک)